Szpinak zwyczajny (Spinacia oleracea)
Szpinak jest warzywem szczególnie chętnie spożywanym wiosną. Można go jednak uprawiać trzy razy w roku:
1) do spożycia pod koniec zimy lub na początku wiosny — sieje się go nawet pod koniec września lub na początku października;
2) na zbiór w maju i w czerwcu — siew w pierwszej połowie marca;
3) na zbiór jesienny i wczesnozimowy — siew na początku sierpnia.
Najlepszą odmianą jest ‘Matador’. W razie zagrożenia mączniakiem można uprawiać odmianę ‘Vital GS’, odporną na tę chorobę. Nasiona wysiewa się w rzędach co 25—30 cm. Zdolność szpinaku do gromadzenia w liściach szkodliwych dla człowieka azotynów wymaga bardzo ostrożnego stosowania nawozów organicznych zawierających azot.
Szpinak nowozelandzki ( Tetragonia tetragonioides)
Szpinak nowozelandzki (trętwian), który smakiem nie różni się od szpinaku zwyczajnego, jest jeszcze mało rozpowszechniony w naszych o-grodach, choć ma tę zaletę, iż można go uprawiać latem, kiedy brakuje szpinaku zwyczajnego. Pojawiające się kwiaty nie obniżają wartości spożywczej liści. Pochodzi z Nowej Zelandii i Australii; uprawia się go także w Ameryce Południowej i w Japonii. Do Europy przywiózł go Cook w 1772 roku.
Szpinak nowozelandzki należy do rodziny pryszczyrnicowatych (Aizoaceae). Jest rośliną jednoroczną, bardzo wrażliwą na mróz. Okres od kiełkowania nasion do pierwszego zbioru wynosi 8—10 tygodni, pełny zbiór następuje po 14—16 tygodniach, a nasiona dojrzewają po 4—5 miesiącach. Roślina korzeni się bardzo płytko, ma rozgałęzione, płożące łodygi osiągając długość 1 m, pokryte jajowatymi liśćmi. Żółtozielone kwiaty bywają zarówno samopylne, jak i obcopylne. Nasiona wysiewane jesienią kiełkują wiosną. Najkorzystniejszy jest wysiew — namoczonych nasion od końca marca bezpośrednio na miejsce stałe, dobrze nasłonecznione, lub do doniczek w inspekcie. Do doniczek wysiewamy po 3—5 nasion i utrzymujemy temperaturę 8—10°C. Rośliny sadzi się do gruntu po 15 maja, kiedy minie niebezpieczeństwo przymrozków wiosennych, w rozstawie 1 x 1 m. Rozsadę można sadzić wcześniej, jeżeli nakryjemy grządkę folią.
Szpinak nowozelandzki wymaga gleb żyznych, obficie nawiezionych przekompostowanym obornikiem, stanowisk ciepłych i dobrze nasłonecznionych. Na glebach ubogich lub w nie sprzyjających warunkach atmosferycznych tworzy małe liście.
Pielęgnacja szpinaku nowozelandzkiego jest prosta, trzeba tylko pamiętać o obfitym nawadnianiu roślin.
Aby lepiej wykorzystać miejsce na grządce, można w międzyrzędziach uprawiać rośliny o krótkim okresie wegetacji, np. rzodkiewkę lub sałatę głowiastą. Uszczykiwanie końców młodych pędów, a także częste zbieranie liści zapewnia dobre krzewienie się roślin. Rośliny nie cięte rosną silnie, wykształcają dużo kwiatów i nasion, ale mają nieliczne i małe Uście. Zbiór liści i wierzchołków pędów rozpoczyna się w połowie czerwca, kiedy pędy osiągają długość 20—30 cm, i trwa nieprzerwanie do listopada. Pierwsze przymrozki niszczą rośliny. Przygotowanie liści do spożycia nie jest pracochłonne, dlatego warto poświęcić tej roślinie więcej uwagi.
