Te jednokomórkowe organizmy odgrywają bardzo ważną rolę w przyrodzie. Uczestniczą w procesach rozkładu materii organicznej, np. podczas kompostowania; niektóre pobierają wolny azot z powietrza, przy czym żyją wolno w glebie lub w brodawkach na korzeniach roślin motylkowatych. Bakterie biorą też udział w procesach fermentacyjnych, co jest wykorzystywane przy zakiszaniu niektórych warzyw i w produkcji przetworów mlecznych czy napojów owocowych.
Bakterie powodują jednak również choroby roślin uprawnych. Jednym z objawów chorób bakteryjnych może być więdnięcie roślin. Jest ono wynikiem opanowania przez bakterie naczyń przewodzących i zakłócenia przewodzenia wody w roślinie. Każdy ogrodnik widział z pewnością chore rośliny pomidora, które stopniowo więdną, a w końcu ginie cała roślina. Przyczyny tego podamy w części poświęconej omówieniu sposobów uprawy pomidorów.
Innym objawem choroby bakteryjnej są różne rodzaje plamistości. Można je łatwo rozpoznać na ogórkach. Już na liścieniach mogą się pojawić wodniste plamy, które na liściach starszych roślin przebarwiają się na kolor żółtobrązowy. Również na owocach występują plamy, początkowo ciemnozielone, a następnie brązowe, z białą plamką w środku.
Objawem choroby bakteryjnej jest także miękka zgnilizna, której ulegają przeważnie organy zapasowe roślin, jak cebule, bulwy, korzenie oraz owoce, a także mięsiste liście i łodygi. Przykładem może być mokra zgnilizna bulw ziemniaka. Miąższ porażonych bulw zamienia się w rzadką masę, skutkiem czego ziemniaki nie nadają się do spożycia.
Bakteryjne choroby roślin są trudne do zwalczania. Rozprzestrzeniają się one szybko i często pomoc przychodzi za późno. Dlatego szczególnie ważne jest zapobieganie, polegające na starannej uprawie gleby, prawidłowym przygotowaniu kompostu oraz stosowaniu częstych, ale małych dawek mączki bazaltowej, rozrzuconej po powierzchni gleby. Ważne też jest zmianowanie roślin. Nasiona i sadzeniaki muszą być zupełnie zdrowe; dotyczy to przede wszystkim ziemniaków, których zdrowotność nie zawsze jest prawidłowo oceniana przez ogrodnika, ponieważ jest to dosyć trudne.
Nasiona wrażliwych na choroby gatunków winno się przed siewem moczyć przez 20 minut w 3—5-procentowym roztworze szkła wodnego; można je wsypać do woreczka lnianego i zanurzyć w roztworze. Aby uchronić rośliny przed chorobami, należy dbać o ich stały i silny wzrost. Zahamowanie wzrostu na skutek nie sprzyjającej pogody można przerwać przez zastosowanie różnych preparatów biodynamicznych (AlgiferT, Polymaris”, Artanax“). Preparat krzemionki, podobnie jak odwarze skrzypu, zapobiega chorobom bakteryjnym. Jak dowodzi praktyka, po kilkuletnim stosowaniu naturalnych metod produkcji zmniejsza się znaczenie tych chorób.
Bakterie
