Ślimaki
Istnieje wiele gatunków ślimaków, niekiedy trudnych do odróżnienia dla niespecjalisty. Ślimaki (Gastropoda), obok głowonogów i małży, należą do mięczaków (Mollusca).
W ogrodzie spotyka się ślimaki nagie i ślimaki okryte muszlą. Rozpowszechnione są one w całej środkowej Europie. Ze ślimaków mających muszlę najbardziej znany jest ślimak winniczek. Ślimaki można często spotkać w ogrodzie, jednak mało kto wie, że ich śluzowata wydzielina działa pobudzająco na wzrost roślin. Niestety, szkody jakie wyrządzają, są znacznie większe niż korzyści.
Znanych jest wiele metod zwalczania ślimaków. Mają one też wielu naturalnych wrogów. Mimo to wyrządzają często wielkie szkody w ogrodzie. Najbardziej lubią miejsca wilgotne i zacienione, osłonięte przed silnymi wiatrami. W ogrodzie zacienionym, gdzie na skutek zbyt gęstego sadzenia drzew lub krzewów utrudniony jest dostęp światła i powietrza, warto usunąć przynajmniej część gałęzi. Istnieje kilka różnych sposobów zwalczania ślimaków; można je stosować oddzielnie lub łączyć.
Skutecznym sposobem zwalczania ślimaków jest zbieranie. Na nawilgoconych ścieżkach pomiędzy grządkami układa się deski. W ciągu dnia zbierają się pod nimi ślimaki, które można łatwo usunąć z poszczególnych desek. Pod koniec lata można koło ścieżek rozkładać kłębki wełny drzewnej, w której ślimaki składają jaja. Przez zebranie i spalenie tej wełny zniszczymy znaczną liczbę jaj tego szkodnika. Zazwyczaj ślimaki składają jaja koło pryzmy kompostowej i jeśli do tego dopuścimy, nie powinniśmy się dziwić, że w ogródku będziemy mieli sporo ślimaków. Ślimaki lubią chrzan i chętnie się gromadzą wokół tej rośliny. Doświadczony działkowicz na zagrożonych grządkach rozkłada plastry surowych ziemniaków. Jest to smakołyk zarówno dla ślimaków, jak i drutowców, które także żerują w nocy. Rano możemy zebrać resztki ziemniaków wraz ze szkodnikami i zniszczyć.
Wokół całego ogrodu lub tylko wokół określonych miejsc można ustawiać osłony przeciwślimakowe, uniemożliwiające im dostęp z sąsiedztwa. Stosowane są nawet osłony pod napięciem elektrycznym.
Rozsypywanie wapna palonego lub glonowego, trocin, mączki mineralnej, suchego igliwia świerkowego, popiołu drzewnego lub bardzo miałkiego piasku utrudnia ślimakom poruszanie się. Szkodniki te muszą wydzielać większą ilość śluzu, co je mocno osłabia.
Jednym z tych środków posypujemy wąski (10—15 cm) pas wokół grządki. Po każdym silnym deszczu trzeba czynność tę powtórzyć. Zauważono, że ślimaki nie lubią gorczycy białej. Odstraszająco działają na nie również inne rośliny, jak paprocie, bez czarny, wrotycz, skrzyp, krwawnik i gałązki żywotnika; wystarczy rozłożyć świeże części tych roślin między roślinami uprawnymi.
Dobrym środkiem przeciwko ślimakom jest wyciąg wodny z nasion jodły (Abies alba). Na 1 l wody wystarczają 3 g nasion. Nasiona gotuje się w wodzie, odstawia na noc, a następnego dnia można opryskiwać zagrożone rośliny. Przepis ten podał Steiner w 1924 r.
Również z zebranych ślimaków można sporządzić ciecz odstraszającą te szkodniki. Do świeżo przyrządzonego zimnego wyciągu z pokrzywy wrzuca się ślimaki (60 sztuk na 8 l cieczy), całość poddaje się fermentacji przez 3 dni, mieszając w tym czasie kilkakrotnie. Po 3—4 dniach można użyć takiej cieczy do opryskiwania powierzchni gleby. Jak wykazują nasze doświadczenia, opryskane grządki nie są odwiedzane przez ślimaki. Można też stosować różne pułapki na ślimaki. Płynem silnie wabiącym ślimaki jest piwo. Do płytkich misek lub kubków plastykowych, które zagłębia się w ziemi wokół grządek, wlewamy piwo, w którym topią się zwabione szkodniki. Ukazało się w sprzedaży w urządzenie do łapania ślimaków, pod nazwą Ex-Arion. Działa na podobnej zasadzie jak pułapki z piwem. Różni się dodatkowym nakryciem naczynia.
Spośród naturalnych wrogów ślimaków do najważniejszych należy jeż. Reguluje on także liczebność larw owadów. Również jaszczurki i żaby żywią się ślimakami. Kaczki też chętnie spożywają te mięczaki, warto więc trzymać kilka kaczek, zwłaszcza tam, gdzie jest jeziorko lub inny zbiornik wody. Trzeba jednak pamiętać o zabezpieczeniu świeżych wysiewów lub młodych roślin przed kaczkami, najlepiej za pomocą przenośnego ogrodzenia plastykowego. Starsze rośliny nie są uszkadzane przez te płatki. W południowych i środkowych Niemczech występuje drapieżny ślimak Daudebardia rufa. Żywi się on stawonogami, innymi ślimakami, a nawet osobnikami własnego gatunku. Warto zbierać ślimaki tego gatunku i rozkładać je w ogrodzie.
