Powierzchnia gleby i gruntu może ulegać niszczącemu działaniu czynników atmosferycznych, czyli erozji. Czynnikami tymi są przede wszystkim wiatr i wody opadowe.
Niszczące działanie wiatru polega na wydmuchiwaniu mało spoistego gruntu lub gleby. Erozji takiej najłatwiej ulegają grunty i gleby piaszczyste w stanie przesuszenia. Zjawisko to jest znane na terenach wybrzeża morskiego, gdzie powstają lotne piaski. Intensywność ruchu piasków może być bardzo duża na dużych pochyłościach.
Niszczące działanie wody powierzchniowej występuje wtedy, kiedy ilość wody opadowej jest w danym czasie większa od ilości wody wsiąkającej w grunt. Dlatego najintensywniejsza erozja wodna występuje podczas gwałtownych opadów. Erozyjne działanie wód opadowych polega na upłynnieniu powierzchni gleby lub gruntu, co na pochyłościach prowadzi do spławiania drobniejszych cząstek. Powstają w ten sposób typowe bruzdy i wyżłobienia. Na dużych powierzchniach spływające wody mogą tworzyć bardzo silne strumienie i powodować głębokie żłobienie i niszczenie powierzchni gruntu.
Najłatwiej ulegają erozji wodnej pochyłe powierzchnie świeżych nasypów. Intensywność wypłukiwania gleby lub gruntu zależy od stopnia pochyłości, stopnia zagęszczenia, składu mechanicznego i spoistości nasypu. Grunty o dużej zawartości części bardzo drobnych, czyli grunty ilaste i gliniaste, są niszczone przez wodę najsilniej, natomiast grunty zawierające znaczną ilość materiału mało rozdrobnionego, czyli grunty szkieletowe, ulegają tej erozji najsłabiej.
Wody opadowe przesiąkając w głąb gruntu powodują, zmianę jego cech fizycznych i mechanicznych. Znaczna ilość wody zmniejsza tarcie wewnętrzne i ogólną spójność,gruntu, zwiększając jednocześnie jego -masę. Grunt silnie nasiąknięty wodą może na dużej pochyłości osuwać się na znacznych powierzchniach. Znane są wypadki osuwania się z powierzchni skarp warstwy ziemi urodzajnej (zwłaszcza o niewielkiej spoistości a smacznej porowatości) rozłożonej przed posadzeniem roślin lub założeniem trawnika.
Sposoby zapobiegania erozji wietrznej i wodnej są bardzo różne. Mogą orne polegać ma odpowiednim zagęszczeniu lub ustabilizowaniu gruntu, wprowadzeniu i zasiedleniu różnych roślin, a także przykryciu powierzchni różnymi materiałami.
Sposób zapobiegania erozji wietrznej gleb i gruntów piaszczystych zależy od przeznaczenia i sposobu użytkowania danego miejsca. Grunt piaszczysty wykorzystywany jako nawierzchnia można ustabilizować różnymi spoiwami (cementem, wapnem, masami bitumicznymi) lub dodatkami gruntów o większej spoistości. Natomiast grunty i gleby piaszczyste przeznaczone pod uprawę różnych roślin powinny być stabilizowane przez dodawanie w określonych ilościach gleb dostatecznie spoistych. Gleby te mogą być wymieszane z gruntem na odpowiednią głębokość lub rozścielone na jego powierzchni warstwą określonej grubości.
Oddzielnym zagadnieniem z zakresu zabezpieczenia przed erozją jest zagospodarowanie biologiczne bardzo dużych powierzchni piaskowych, czyli ich rekultywacja, która -stwarza znaczne trudności techniczno-gospodarcze.
