Piwonia, peonia — Paeonia spp.
Piwonia jest jedną, z najokazalszych bylin ogrodowych. Osiąga wysokość 60—100 cm i silnie rozrasta się na boki. Najczęściej uprawiane są odmiany piwonii chińskiej (Paeonia albiflora), a najpopularniejsze wśród nich to odmiany o kwiatach pełnych. Podstawowymi barwami kwiatów piwonii są biała, różowa i czerwona, do rzadszych należy żółta. Dla przykładu można wymienić następujące odmiany: ’Festiva Maxima’ — o kwiatach białych, ‘Tourangelle’ — o kwiatach kremowych, ’La Perle’ i ‘Albert Crousse’ o kwiatach pastelowych, łososioworóżowych, ‘Karl Rosenfield’ —, o kwiatach purpurowych. Czasem środkowe płatki bywają ciemniejsze; np. u odmiany ‘Reine Hortensia’ są one karminowo obrzeżone, pozostałe zaś różowe. Pewną wadą piwonii tego typu jest pokładanie się na ziemi ich ciężkich kwiatów po każdym deszczu.
Niemniej ładne, ale delikatniejsze są piwonie z grupy anemonowych, odznaczające się tym, że zwinięte w kulę środkowe wąskie płatki są otoczone pojedynczym, podwójnym lub potrójnym kołnierzykiem z płatków znacznie większych i szerszych. Mniej zwolenników mają piwonie o kwiatach pojedynczych z dużymi płatkami otaczającymi żółte pręcikowie. Barwy kwiatów są takie jak u piwonii pełnych. Wśród pojedynczych jest kilka odmian o niższym wzroście i krótszych nie wylęgających łodygach; są one bardziej przydatne do dekoracji działki.
Większość odmian pochodzących od P. albiflora kwitnie przez cały czerwiec. Jeżeli w tym czasie wystąpią upały, to prawie wszystkie kwiaty rozwijają się jednocześnie, co jest raczej niekorzystne. Aby przedłużyć okres kwitnienia piwonii, można posadzić odmiany pochodzące od piwonii lekarskiej (Paeonia officinalis), które kwitną wcześniej — w końcu maja i na początku czerwca. Mają liście jaśniejsze i szersze od poprzednich i zajmują nieco mniej miejsca. Piwonie są przede wszystkim uprawiane na kwiat cięty. Trzeba liczyć się z tym, że silnie się rozrastają, a więc nie wprowadzać ich na działki za wiele. Można je np. posadzić w jednej dużej grupie na trawniku albo rzędem wzdłuż ogrodzenia.
Piwonia ma duże wymagania zarówno co do gleby, jak i stanowiska. Wymaga gleb żyznych, próchniczych, i nieco kwaśnych, głęboko przekopanych i nawożonych obornikiem lub kompostem, a przede wszystkim wilgotnych. Kwitnie normalnie tylko w miejscach słonecznych.
Piwonie rozmnażamy przez podział roślin wyłącznie w ostatnich dniach sierpnia lub w pierwszych dniach września. Praktykowane często sadzenie wiosenne (kwiecień) jest niezalecane, gdyż rośliny rosną wówczas znacznie słabiej. Trudniej też dostarczyć im dostatecznych ilości wody, zwłaszcza gdy wiosna jest sucha. Dzieląc rośliny trzeba uważać, aby każda część miała 2—3 zdrowe, mięsiste korzenie i 2—3 pączki. Otrzymuje się z niej dorodniejszą roślinę niż z części większej i obficiej ukorzenionej. Sadzić należy tak, aby pączki znajdowały się nie głębiej niż na 5 cm nad powierzchnią. Jeżeli uprawiamy piwonie na kwiat cięty, to rozstawa sadzenia powinna wynosić 80X40 cm (dla wyjątkowo silnie rosnących odmian 100X50 cm). Dla grup dekorujących działkę zalecana jest rozstawa 50 X 50 cm.
Pielęgnowanie w następnych latach polega na spulchnianiu gleby i obfitym podlewaniu, zwłaszcza młodych roślin, które mają jeszcze krótkie korzenie, a przede wszystkim — na nawożeniu. Na wiosnę należy zastosować saletrę w ilości około 25 gramów pod 1 roślinę, a po przekwitnieniu mieszankę Azofoska lub inną podobną w ilości 50 gramów pod 1 roślinę. Zamiast drugiej dawki nawozów mineralnych można na 2—3 tygodnie przed rozpoczęciem kwitnienia wyściółkować powierzchnię koło roślin parocentymetrową warstwą przegniłego obornika.
Piwonie mogą rosnąć w jednym miejscu około 10 lat. Gdy rośliny marnieją i słabo kwitną mimo normalnego pielęgnowania, należy je przesadzić. Robi się to około 1 września. Kwiaty ścina się, gdy są jeszcze w okrągłych, lecz wyraźnie zabarwionych pąkach. W wodzie trzymają się do tygodnia.