Lilia — Lilium spp.
W książkach poświęconych bylinom wiele miejsca zajmują opisy niezliczonych gatunków i odmian lilii, o zróżnicowanym wyglądzie, bardzo atrakcyjnych i efektownych, nadających się do różnych celów. Większość z nich jednak wymaga bardzo troskliwej opieki, a ponadto niewiele gatunków znajduje się u nas w sprzedaży, toteż omówimy najpopularniejsze, a jednocześnie łatwe do uprawy. Należą do nich: lilia biała, lilia królewska i lilia tygrysia. Bardziej zaawansowanym działkowcom można polecić lilię wspaniałą.
Wszystkie te lilie wymagają gleby próchnicznej, przepuszczalnej, ale umiarkowanie wilgotnej. A zatem glebę gliniastą lub piaszczystą — trzeba nawieźć obficie torfem i kompostem i uprawiać głęboko, przynajmniej do 40 cm. Podczas suchych okresów konieczne jest systematyczne podlewanie. Lilie najlepiej rosną w miejscach słonecznych, lecz przez parę godzin dziennie zacienionych. Jeżeli posadzimy je na stanowisku silnie nasłonecznionym, trzeba glebę między roślinami wyściółkować torfem, skoszoną trawą czy wyrwanymi chwastami, aby się nie nagrzewała zbyt silnie, nie wysychała i nie zaskorupiała.
Lilia biała (Lilium candidum) to najpopularniejszy z wymienionych gatunków. Wyrasta do 80—120 cm. Ma duże, białe kwiaty, osadzone po kilka na szczytach pędów. Kwitną w drugiej połowie czerwca i w lipcu.
Lilia biała uprawiana jest przede wszystkim na kwiat cięty ze względu na piękny, silny zapach (bukiet z paru lilii może napełnić wonią duży pokój) i trwałość, gdyż kolejno rozwijają się wszystkie pąki. Na działce również wygląda bardzo dekoracyjnie, zwłaszcza w dość dużej grupie na tle krzewów iglastych lub trawnika.
Cebule lilii białej są duże, białe, złożone z grubych mięsistych, dość wyraźnie oddzielonych łusek. Sadzi się je w sierpniu. Najprościej jest kupić duże cebule, które wydadzą kwiatostany w następnym roku. Takie cebule umieszcza się w ziemi na głębokość 10 cm (licząc od dołu cebuli), w odstępach 30—35 cm. Przed nadejściem zimy cebule powinny się zakorzenić, a nawet wydać rozetę liści. Gdy gleba zacznie zamarzać, okrywamy lilie liśćmi lub słomą.
Lilia biała jest często atakowana przez szarą pleśń. Rozwojowi tej choroby sprzyja duża wilgotność gleby i powietrza, uprawa w dużym zagęszczeniu (brak przewiewu) oraz słaby dostęp światła. Szara pleśń atakuje też rośliny uszkodzone i wydelikacone. Aby jej zapobiec należy ściśle przestrzegać zasad prawidłowej uprawy, a zwłaszcza zapewnić dostęp powietrza i światła oraz umiarkowaną wilgotność. W czasie długotrwałych deszczów warto lilie osłonić prowizorycznym daszkiem.
Pielęgnowanie w okresie wegetacji polega na odchwaszczaniu i spulchnianiu gleby oraz podlewaniu. Pożądane jest ściółkowanie gleby przegniłym obornikiem lub kompostem. Po przekwitnięciu pędy lilii zamierają, wskutek czego powstają luki na rabacie, ale we wrześniu wyrastają nowe liście i pozostają zielone nawet przez zimę.
Lilie mogą rosnąć na jednym miejscu 3 lata. Po upływie tego czasu należy cebule wykopać (jesienią, po zaschnięciu pędów kwiatowych) i ponownie posadzić na tym samym lub innym miejscu po uprzednim przekopaniu i zasileniu gleby. Przy tej okazji można lilie rozmnażać, gdyż cebule rozpadają się na parę części, a u podstawy pędu tworzą się czasem cebulki przybyszowe. Podczas ich oddzielania trzeba uważać, aby nie oderwać korzeni.