Fosforyty

Fosforyty

Fosforany występują w glebie w formie bardziej lub mniej rozpuszczalnej. Jeśli zawartość fosforanów, np. w glebie piaszczystej, jest mała lub są one zbyt silnie związane, np. przy nadmiarze wapnia w glebach zasadowych lub glinu w glebach kwaśnych, wówczas ich przemiana zachodzi powoli i są one niedostępne dla roślin. W takiej sytuacji już niewielkie ich dawki wpływają korzystnie na wzrost i rozwój roślin. W razie braku takich nawozów organicznych, jak mączka kostna lub kurzeniec, najlepiej dodać do gleby mączki fosforytowej produkowanej z miękkich fosforytów bezpostaciowych.

Skąd pochodzą miękkie fosforyty i czym się wyróżniają? W trzeciorzędzie na kontynencie afrykańskim (w tzw. morzu szelfowym) doszło do wytrącenia i sedymentacji substancji zawierających fosfor, prawdopodobnie pochodzących z ryb i bezkręgowców. Takie bogate złoża fosforytowe odkryto w Maroku i Tunezji, szczególnie w rejonie Gasfy. Złoża te zalegają na głębokości 50—100 m warstwą grubości 2—3 m. Po wydobyciu miele się kopalinę na delikatny proszek, co powoduje rozbicie grudek fosforanu wapniowego i zwiększenie powierzchni aktywnej chemicznie. W następstwie tego składniki mineralne są łatwiej dostępne dla roślin. Mączka fosforytowa jest sprzedawana pod nazwą Hyperphosphat. Zmieszana z Algominem tworzy wieloskładnikowy nawóz glonowo-fosforowy (55% fosforytu z Gasfy, 45% Algominu ). W razie potrzeby można mączkę fosforytową rozsypać na powierzchni gleby, szczególnie lekkiej i kwaśnej, w dawce 200—300 kg/ha (wielkość dawki należy ustalić na podstawie analizy chemicznej). Lepszym i oszczędniejszym sposobem jest dodanie jej do kompostu w dawce 10 kg na 1000 kg kompostu (lub obornika). W ten sposób składniki mineralne zostaną pobrane przez organizmy roślinne (grzyby) i zwierzęce, a po ich rozkładzie przejdą do gleby w formie łatwo przyswajalnej dla roślin. Stopień rozpuszczalności mączki fosforytowej w kwasie mrówkowym (wskaźnik przyswajalności fosforu dla roślin) waha się w granicach 75—78%. Oprócz wielu mikroelementów Hyperphosphat zawiera następujące składniki:
—    fosfor (P2Os)    26,6%
—    wapń (CaO)    48,0%
—    magnez (MgO)    1,1 %
—    krzem (SiO2)    3,0%
—    glin (Al2O3)    1,0%.