Hydrosfera
Na Ziemi woda występuje pod różnymi postaciami. Wypełnia zbiorniki naturalne (oceany, morza i jeziora), sztuczne oraz cieki wodne, które stanowią miejsca formowania się utworów skalnych stających się, po ich wypiętrzeniu na powierzchnię Ziemi, skałą macierzystą dla powstających gleb. Woda, występując w postaci lodowców, lodu, różnych rodzajów opadów atmosferycznych – deszczu, śniegu, gradu – spełnia rolę glebotwórczą.
Znalazło to swój wyraz w nazewnictwie dwóch działów systematyki, wprowadzającej gleby semihydrogeniczne i hydrogeniczne. Typowym przykładem, w którym woda była czynnikiem decydującym o powstawaniu skał macierzystych i gleb, są gleby wytworzone z torfów.
Wpływ hydrosfery na kształtowanie gleb w Polsce jest duży. Przeważająca część obszaru kraju pokrywają utwory pochodzenia polodowcowego. W dolinach rzek osadzane są utwory mineralne nanoszone przez wody powodziowe, które w wyższych partiach dorzeczu – wskutek procesów erozyjnych – uwalniają materiał skalny i powodują jego wymywanie ku dolinom. Kruszenie materiału skalnego powoduje woda zamarzająca w szczelinach skał lub gleb. Brzegi zbiorników wodnych i rzek są z kolei rozmywane falami powodziowymi lub niszczone krą.
Również woda zawarta w powierzchniowej warstwie gleby ma znaczenie glebotwórcze. W naszej strefie klimatycznej mamy do czynienia ze zstępującym w głąb kierunkiem ruchu wody. To powoduje wypłukiwanie i przemieszczanie do głębszych warstw gleby drobnych części mineralnych, organicznych i roztworów glebowych. Jeżeli głębsze warstwy gleby zbudowane są z utworów nieprzepuszczalnych, to wody opadowe lub roztopowe będą powodowały okresowe nasycenie leżących nad nimi warstw. W tym środowisku będą przebiegały przede wszystkim procesy beztlenowe – redukcyjne. Przesuszanie gleb wskutek odparowania lub zużycia wody będzie powodowało okresowe nasilenie procesów utleniania gleb.
