Tereny zieleni są integralnymi elementami współczesnych miast i osiedli. Pełnią one wiele funkcji bezpośrednio zależnych od roślin, powszechnie docenianych i uznawanych. Do najważniejszych funkcji terenów zieleni należy zaliczyć: sanitarno-higieniczne i biologiczne, plastyczno-dekoracyjne, dydaktyczno-wychowawcze i gospodarcze.
Funkcje sanitarno-higieniczne i biologiczne polegają na:
— wzbogacaniu powietrza w tlen i zmniejszaniu w nim zawartości dwutlenku węgla;
— łagodzeniu wahań temperatury;
— ocienianiu powierzchni terenu;
— hamowaniu siły wiatru, a w razie braku wiatru skupiska roślin, głównie drzewiastych, inicjują ruchy konwekcyjne powietrza, powodując jego wymianę;
— wychwytywaniu przez rośliny z powietrza macanych ilości zanieczyszczeń stałych, przede wszystkim pyłowych;
— wydzielaniu przez rośliny lotnych substancja toksycznych wobec bakterii i niektórych owadów, zwanych fitoncydami, działającymi przez to ochronnie na organizm człowieka;
— łagodzeniu przez rośliny w znacznym stopniu natężenia energii dźwiękowej, czyli tłumieniu hałasu;
— zatrzymywaniu wód opadowych, w większym stopniu przez gleby pokryte roślinnością, a, przez to ochronę tych gleb przed erozją.
Funkcje plastyczno-dekoracyjne wynikają z naturalnych cech plastycznych roślin. Umożliwiają one uzyskiwanie efektów estetycznych o korzystnym oddziaływaniu na psychikę człowieka.
Należy pamiętać, że wiele roślin iw pewnych okresach rozwoju lub w niektórych warunkach nie ma charakteru dekoracyjnego, jak nip. rośliny zwiędnięte, porażone przez choroby czy zasychające. Występowanie roślin ,w takich stanach może ograniczać lub uniemożliwiać uzyskiwanie wartości dekoracyjnych i estetycznych.
Wysoka roślinność drzewiasta, a zwłaszcza duże jej skupiska spełniają poważną rolę w kompozycji urbanistycznej miast i osiedli. Roślinność umiejętnie komponowana z elementami architektonicznymi i budowlami inżynierskimi podkreśla ich cechy przestrzenno-plastyczne. Często cechy plastyczne roślin są lepiej wykorzystywane na tle lub w sąsiedztwie architektury. Roślinność też bardzo często jest wykorzystywana do osłaniania wizualnego różnych nieestetycznych elementów w obrębie miast i osiedli.
Wartości dekoracyjne roślin w kompozycjach ogrodowych są uwydatniane i potęgowane przez odpowiednie zestawienia takich cech plastycznych roślin, jak: wielkość, pokrój, struktura wnętrza i powierzchni oraz barwa. Bardzo duże zróżnicowanie cech plastycznych stosowanych roślin ozdobnych umożliwia uzyskiwanie szerokiej gamy efektów. Wykorzystanie (wartości plastycznych roślin odbywa się wizualnie. Dlatego też wszelkie układy roślin powinny być podporządkowane określonym kierunkom patrzenia i kierunkom oświetlenia. Największy efekt oddziaływania roślin, zwykle bardzo korzystny, występuje w takich warunkach, które umożliwiają bezpośredni kontakt. Dostrzegalne są wówczas różne cechy budowy roślin i ich organów, jak np. kształty liści, budowa kwiatów, zapachy itp.
Zjawiska plastyczne towarzyszące światu roślin cechuje duża różnorodność i zmienność. Cechy zewnętrzne każdej rośliny w okresie wegetacji ulegają ciągłym zmianom. Podobnie zmieniają się całe układy ogrodowe. Ten dynamiczny charakter zjawisk plastycznych wśród roślin powoduje w okresie wegetacji nieustanne zanikanie i pojawianie się różnych efektów, a przez to wywoływanie nowych wrażeń.
Duże znaczenie mają również funkcje dydaktyczno-wychowawcze wynikające z kontaktów ze środowiskiem przyrodniczym, którego częścią są zawsze tereny zieleni. Dużą wagę przywiązuje się do bezpośredniego kontaktu, zwłaszcza dzieci i młodzieży ze światem roślin i zwierząt. Ma ,to podstawowe znaczenie w rozumieniu istoty ochrony środowiska. Rolę tę odgrywają ogrody przedszkoli, inicjując na tym etapie rozwoju zainteresowania przyrodnicze u dzieci. Ogrody botaniczne i zoologiczne pozwalają na rozszerzenie i pogłębienie wiedzy z tego zakresu.
Coraz większego znaczenia gospodarczego (nabierają te działy terenów zieleni, w których wykorzystuje się różne wartości użytkowe roślin. Należą do nich ogrody działkowe i ogrody przydomowe. Jakość i wielkość produkcji uzyskiwanej na tych terenach ma istotne znaczenie w zaspokajaniu potrzeb znacznej części społeczeństwa na warzywa, owoce i kwiaty.
