Powierzchniową warstwę gleby wykształconą w normalnym procesie glebotwórczym, czyli warstwę akumulacyjną, nazywa się często warstwą urodzajną. Jej wartość dla uprawy roślin jest zawsze duża, choć może się wahać w dość znacznych granicach. Zależy to od jej grubości, zawartości materiału organicznego i ogólnej żyzności. Odtworzenie warstwy urodzajnej w sposób sztuczny jest niemożliwe, a tworzenie w jej miejscu różnych substratów o podobnych wartościach jest zawsze bardzo kosztowne. Dlatego też obowiązuje ochrana i zabezpieczanie tej warstwy na terenie prowadzanych robót ziemnych i budowlanych. Istnieją w tym zakresie specjalne zarządzenia zobowiązujące do zabezpieczania ziemi urodzajnej przez zbieranie i magazynowanie.
Grubość warstwy urodzajnej jest różna i waha się w granicach 10—30 cm. Pewne rodzaje gleb, jak np. gleby torfowe, mogą mieć grubość warstwy podlegającej ochronie znacznie większą, zależną od grubości pokładu torfowego.
Zabezpieczenie warstwy urodzajnej w miejscach nie objętych zmianami wysokości polega na niedopuszczeniu do jej zanieczyszczenia innymi materiałami, ziemią pochodzącą z głębszych warstw oraz nadmiernego ubicia niszczącego jej strukturę. Dlatego w miejscach nie objętych robotami ziemnymi zachodzi często konieczność zdjęcia tej warstwy na pewien okres. Po zdjęciu ziemię magazynuje się w pryzmach, których wysokość nie powinna przekraczać 1,5 m, a szerokość 2-4 m. Górna, powierzchnia pryzmy powinna być lekko wklęsła, co zapewnia lepsze przyjmowanie wód opadowych. Długotrwałe przechowywanie w dużych pryzmach powoduje procesy beztlenowego rozkładu materii organicznej obniżające wartość ziemi.
